Joannici, sprowadzeni na Śląsk w XII wieku, otrzymali dobra w pobliżu Wrocławia, m.in. we wsi (dziś osiedlu) Gaj na południe od miasta, w XIII wieku: z 1273 pochodzą zapiski o zakupie ziemi w sąsiedztwie kurii joannitów przez mieszczanina Henryka, syna Herdana. W roku 1320 wspomina się już kościół (zamiennie - kaplicę) pod wezwaniem Bożego Ciała (Corpus Christi). W 1369 wybudowano krużgankowe połączenie kościoła ze znajdującą się po przeciwnej stronie ul. Świdnickiej komandorii zakonu. Współczesna gotycka bryła kościoła z czerwonej cegły pochodzi z pierwszej połowy XV wieku. Kościół, położony przy murach miejskich i jednego z głównych bastionów fortyfikacji miejskich przy Bramie Świdnickiej stanowił też obiekt o znaczeniu strategicznym (niektóre, nieistniejące już dziś, wieżyczki tego kościoła służyły bezpośrednio celom obronnym), co zresztą w jego historii odbiło się kilkakrotnie bardzo boleśnie.

Joannici na Śląsku

            Początki joannitów na Śląsku wiązać można z idea krucjat w XII w. i z udziałem książąt polskich i śląskich w II krucjacie (Henryk sandomierski, Mieszko Stary, Władysław II Wygnaniec). Oni sprowadzili na ziemie polskie joannitów i umieścili ich siedziby w Zagości, Poznaniu i w Strzegomiu.

            Najstarsze dokumenty joannickie mówią o istnieniu komend w Strzegomiu, Tyńcu nad Ślężą (poza Śląskiem w Kłodzku).Zakon zyskał od razu wielkie poparcie miejscowych elit – książąt, biskupów i rycerstwa. Stąd też w XIII w. powstały wszystkie znane ich placówki, a było ich 17 – w XII w. Strzegom, Tyniec, Kłodzko, Grobniki, Łosiów, Piława, Bardo, w I poł. XIII w. – Lwówek, Złotoryja, Maków, w okresie późniejszym – Głubczyce, Brzeg, Cieplice, Koźle. Fundatorami ich byli książęta (9 fundacji), rycerze (7) i biskupi (1).

            Komturie – co dowodnie widać od II poł. XIII w. –podlegały wielkiemu przeoratowi w Pradze. K. Dola zwraca uwagę na trudność ustalania granic poszczególnych komturii joannickich, na mieszanie się tytułów naczelników zakonu (prior, preceptor, magister), i na wielkość samego przeoratu czeskiego.Od ok. 1280 r. ukształtowała się ta prowincja z ziemiami Czech, Moraw i Śląska (choć nie do końca są one ustalone).

            Istnienie więc w Pradze wielkiego przeoratu stworzyło konieczność utworzenia tam odrębnego archiwum, gromadzącego dokumenty, księgi i akta do dziejów zakonu. Po likwidacji poszczególnych komend cała dokumentacja znalazła się w Pradze, w XIX w. uległa ona opracowaniu i usystematyzowaniu . Podzielono tę spuściznę wg poszczególnych komend, nadając im kolejny numer rzymski, a w ich ramach układano dokumenty chronologicznie w numeracji arabskiej i literowej (np. Jo Strzeg. 1 a). W 60- tych latach XX w. w Centralnym Archiwum Państwowym w Pradze, dokąd trafiła cała dokumentacja zakonu, opracowano nowy czeski inwentarz, a dokumentom nadano numerację ciągłą (RM – Rad maltezski, numer kolejny, RM 153).

            Wszystkie dokumenty joannitów śląskich do 1300 r. są obecnie wydane w kodeksie dyplomatycznym Śląska, redagowanym w Niemczech od 1963 r. przez  H. Appelta i obecnie przez W. Irganga., natomiast materiały do okresu 1301 – 1342 znane są jedynie z regestów wydawanych przed II wojną w ramach niemieckiego Kodeksu dyplomatycznego Śląska.

            Dokumenty po 1342 r. uznać możemy za nieznane polskim badaczom.